We zitten allemaal wel eens niet lekker in ons vel of denken soms dat het leven geen zin heeft. Maar wat als dit elke dag is en we hier ook nog het ondraaglijke gevoel van eenzaamheid bij ervaren? Hoe komen we dan uit deze oneindig lijkende vicieuze cirkel? En hoe pakken we ons leven weer op?
In het artikel 'Depressieve gevoelens, zal ik hier heel mijn leven last van hebben?' kun je meer lezen over de achtergrond van depressiviteit en wat het inhoud om depressief te zijn.
Eenzaamheid
Zelfs als we samen met anderen zijn, kunnen we ons nog zo alleen voelen. We gaan bijvoorbeeld naar werk, elk weekend stappen met vrienden en bezoeken onze familie regelmatig. Toch voelen we ons vaak erg alleen en leeggezogen wanneer we weer weggaan bij deze groep mensen. Het voelt soms meer als een korte termijn bevrediging in plaats van dat het ons voedt voor ons dagelijks leven. Bij de ene persoon zal dit meer het geval zijn dan bij de ander, maar in de huidige maatschappij is er een groot tekort aan mensen die echt kunnen luisteren en geïnteresseerd zijn in jouw als persoon. Het is daarom niet gek dat steeds vaker in het nieuws komt dat jongeren zich steeds meer eenzaam en depressief voelen.
Een basisbehoefte van de mens is om gehoord en gezien te worden. Vooral in de eerste 5 jaar van een kind is dit heel erg belangrijk, aangezien een kind of zich ontwikkeld tot een gezond individu of juist afgescheiden raakt van zijn/haar identiteit. Op latere leeftijd krijgen veel kinderen hier last van en gaan vaak of anderen volgen of worden juist de leider die vaak narcistische trekken vertoond. Beide doen dit om hun leegtes op te vullen, ze voelen zich vaak niet goed genoeg, verafschuwen zichzelf en ervaren veel emotionele pijn. Het resultaat is een samenleving waarbij merendeel geen identiteit meer heeft, zich niet kwetsbaar op durft te stellen en er ongezonde verhoudingen zijn gebaseerd op trauma.
Pas als je leert van jezelf te houden en jezelf waardeert, kun je openstaan voor een ander. Aangezien merendeel niet de aandacht en waardering heeft gehad in zijn jeugd die nodig was, is er een gat ontstaan tussen ons echte zelf (ware identiteit) en ons masker (ego). Eenzaamheid ontstaat door dit gapende gat dat gecreëerd is. Pas als we leren luisteren naar ons ware zelf kunnen we voldoening en oprechte connectie ervaren, vanuit ons masker is oprechte connectie onmogelijk. We kunnen via ons masker namelijk niet onze zwakheden erkennen of accepteren, ons masker bevat namelijk geen kern, alleen een eindeloze leegte die ontstaan is door de afwijzing van onze echte ik.
Wat is de relatie tussen eenzaamheid en depressiviteit?
Depressiviteit houdt in dat we ons voor een langere periode (vaak meerdere maanden) somber voelen en nergens zin in hebben. Zelf ben ik in een depressie beland toen ik nog jong was ongeveer 14 jaar, ik sliep slecht, voelde me enorm somber en bleef het liefst de hele dag in mijn bed liggen. Een depressie ontstaat vaak wanneer we geen voldoening meer in het leven kunnen vinden. Bij mijn ouders thuis mocht ik namelijk geen mening hebben, lag altijd de schuld bij mij en werd er niet naar mij geluisterd. Aangezien ik thuis continue een masker op moest hebben, deed ik dit overal, dus ook op school. Hierdoor trok ik op school weer de verkeerde vrienden aan die leken op mijn ouders, waardoor ik alleen nog maar meer in een neerwaartse spiraal belande.
Jaren later ben ik hier pas bewust van geworden, iedereen wordt bewust op een andere manier, maar voor mij was de doorslag het boek Ongezien Opgegroeid van Lindsay C. Gibson. Eerder wilde ik niet kijken naar mijn eigen thuissituatie, omdat ik me dan schuldig voelde naar mijn ouders. Maar toen mijn vriendin dit boek aan mij gaf en er zoveel herkenbare situaties in stonden kon ik hier niet meer onderuit. Uiteindelijk ben ik enorm dankbaar dat dit gebeurt is, aangezien toen mijn leven pas kon beginnen. Door te leren luisteren naar mijn gevoel en in te zien dat ik niet de schuld had van alles wat mijn ouders zeiden, kon ik langzamerhand uit mijn depressie komen en me minder eenzaam voelen.
Door dit soort gebeurtenissen voelen we ons vaak enorm eenzaam. Ook al heb je zelf voor jouw gevoel niet zon nare thuissituatie gehad, maakt iedereen dingen mee die ons leven beïnvloeden. Vaak zijn we er niet bewust van, maar we maken meer trauma's mee dan je denkt. Verder zijn er veel maatschappelijke invloeden die ons leven beheersen, zoals de standaard om de beste te moeten zijn, knap eruit te zien, je moeten schamen voor je imperfecties en de taboes rondom het uiten van emoties en seks. Je zal niet vaak mensen horen zeggen: Ik liep vandaag tegen een lantaarnpaal op of ik liet vandaag een scheet op het werk. Terwijl dit wel alledaagse dingen zijn die mensen kunnen overkomen. Kwetsbaar opstellen zullen we dan ook niet vaak doen, aangezien we het idee hebben dat we dan niet goed genoeg zijn. Hierdoor gaat er iets prachtigs verloren de oprechte connectie met onszelf, tussen mensen en de wereld. We schamen ons dan zo erg voor ons echte zelf dat we continue willen bewijzen dat we goed genoeg zijn en helaas komen daar ook veel leugens bij kijken. Dit allemaal veroorzaakt een grote eenzaamheid onder ons allen, welke op de lange termijn weer depressie kan veroorzaken.
Een aantal tips om zonder anderen je minder eenzaam te voelen
1. Bewust worden van jouw situatie
Pas als we bewust worden van ons verleden en onze patronen, kunnen we gaan helen. Eenzaamheid omvat eigenlijk een gevoel van leegte en helen brengt juist weer het tegenovergestelde, je compleet/heel voelen. Vooral door onszelf continue vragen te blijven stellen zoals: Waarom voel ik me zo alleen? Leef ik nu vanuit mijn ware zelf of speel ik iemand? Ga ik met mensen om die me verder helpen of houden ze me juist in oude en toxische patronen? Door zulk soort vragen aan jezelf te stellen en bewust te worden van waarom je dingen doet zoals je ze doet, kunnen we leren kiezen in plaats van meegesleurd te worden in onze eigen onbewuste patronen. We kunnen dan bijvoorbeeld kiezen om afstand te doen van 'vrienden' die niet bij ons passen of om meer tijd met onszelf te spenderen. Verder kunnen we ook bewust worden door anderen te observeren. Dit houdt in dat we gaan voelen bij onszelf wat de ander uitstraalt, wat zijn/haar gedrag is en waarom deze persoon de dingen doet zoals hij doet zonder dit te veroordelen of af te kraken. Eigenlijk probeer je onder iemands masker te kijken. Zo kunnen we uiteindelijk bewuster kiezen met wie we wel of niet om willen gaan, of bij wie het wel of niet zin heeft om een band mee aan te gaan.
2. Meer liefde voor jezelf hebben
Door onszelf lief te hebben, kunnen we toxische patronen doorbreken die onszelf scheiden van onze ware kern. We leren vanaf jongs af aan dat we onszelf moeten bewijzen, pas goed genoeg zijn als we alles doen wat onze ouders/gezaghebbers zeggen en het niet verdienen om gelukkig te zijn. Deze patronen zijn vaak decennialang doorgegeven door al onze voorouders. Het is daarom enorm belangrijk hier bewust van te worden en onszelf niet meer te straffen voor de 'fouten' die we maken. We zijn tenslotte mens dus leren en imperfectie hoort bij het leven. Jezelf meer liefhebben kan door tegen jezelf te praten (mag ook in je hoofd) en te zeggen: ik ben goed zoals ik ben, ik mag er evengoed zijn als ieder ander en mijn imperfecties mogen er ook zijn. Hoe minder we onszelf straffen en met onvoorwaardelijke liefde behandelen, hoe minder eenzaam we ons zullen voelen. Plan bijvoorbeeld rustpauzes in op de dag, zodat je echt even tijd voor jezelf maakt. Hierdoor zul je een betere band met jezelf kunnen opbouwen en jezelf meer kunnen begrijpen.
3. Boeken lezen
Voor mij hielp het enorm om boeken te lezen. Het leven liefhebben door acceptatie van Tara Brach was een echte redding in een tijd dat ik mij enorm eenzaam voelde. Ik had niet gedacht dat een boek mij gehoord zou kunnen laten voelen, maar als je verhalen van anderen leest die ook strugglen kan dit compassie voor jezelf opbrengen. Je ziet dan in dat je niet er alleen voor staat. Er bestaat namelijk geen persoonlijk probleem, de kans is groot dat er op dit moment miljoenen anderen mee strugglen of er in het verleden mee gestruggled hebben. Wanneer we dit leren inzien, leren we dat we in onze kern allemaal verbonden zijn en evengoed mens zijn.