Narcisme is een woord dat de laatste jaren steeds vaker wordt gebruikt. De term narcisme wordt in zoveel verschillende contexten gebruikt dat het amper bij te houden is wat het woord nou daadwerkelijk bekent. Ben je al een narcist als je af en toe egoïstisch bent of ligt de grens veel verder? In dit artikel beschrijf ik kort de oorsprong van de term narcisme, mijn perspectief hiervan en geef ik uiteindelijk een aantal tips hoe het beste met een narcist kan worden omgegaan.
Wat houdt de term Narcisme in?
De oorsprong van de term 'narcisme' komt uit Sigmund Freud's psychoanalyse. Hierin legde hij een verband tussen een Griekse mythe over Narcissus en mensen die voortdurend bezig zijn met hun eigen schoonheid of grootsheid. Narcissus was namelijk zo vervuld van eigenliefde dat hij verliefd is geworden op zijn eigen spiegelbeeld.
Wanneer ben je een Narcist?
De benaming wordt vooral gebruikt voor mensen die zich verheven voelen boven anderen. Maar waar ligt de grens? Voelen we ons niet allemaal soms verheven boven anderen? Narcisme is eigenlijk een label voor mensen die heel erg ver gaan in zichzelf verheerlijken. Zelf heb ik een moeder die best wat narcistische trekken vertoond. Door het boek Ongezien Opgegroeid heb ik duidelijk kunnen krijgen wat zo een ouder nu precies inhoudt. Eigenlijk is een narcist iemand die heel erg beschadigd is in zijn/haar jeugd en erg emotioneel onvolwassen is. Om zijn/haar leegtes op te vullen trekt de narcist daarom anderen mee in hun problemen.
Je bent niet al gelijk een narcist als je een keer woedend bent op je vriendin. Bij narcisten gebeuren de voorvallen consistent en elke dag. Narcisten zullen ook nooit uit zichzelf sorry zeggen, behalve als ze weten dat er geen andere uitweg is. Als volwassenen kunnen we er makkelijker voor kiezen om afstand te nemen van een narcist, maar voor kinderen geldt dit niet. Kinderen met ouders die sterke narcistische trekken vertonen lopen veel schade op. Er bestaan twee soorten narcisten: de openlijke en verborgen narcist. Ze vertonen vaak ander gedrag, maar de onderliggende reden waarom ze iets doen is vaak hetzelfde. In een ander artikel wordt hier verder op ingegaan.
Een aantal opvallende kenmerken van een narcist zijn:
- Ze hebben een enorme behoefte aan erkenning, aandacht en macht;
- Ze hebben de overtuiging dat zij beter zijn dan anderen en dus recht hebben op meer dan de rest;
- Bij een narcist telt alleen hun eigen mening, anderen mogen geen eigen identiteit of mening hebben, dit zien ze namelijk als aanval op hun ielige persoonlijkheid;
- Ze laten blijken dat grenzen van anderen niet bestaan. De narcist houdt geen rekening met de gevoelens van anderen en heeft weinig tot geen empathie;
- De narcist is onvoorspelbaar en dus afwijkend reagerend op dezelfde voorvallen;
- De narcist wil altijd in het middelpunt van de aandacht staan, alles moet om hem/haar draaien;
- Ze voelen zich snel aangevallen en achtergesteld en gaan dan vaak reageren als een puberaal kind;
- Ze gebruiken vaak manipulatie technieken, zoals silent treatment en gaslighting;
- Narcisten kennen geen zelfreflectie, het is altijd de ander zijn/haar schuld.
Je zult nu misschien wel denken, maar lijden narcisten zelf ook of doen ze dit alleen anderen aan? Het klinkt misschien gek, maar de narcist lijdt vaak het meest ook al lijkt dit niet zo. Ze voelen zich dan vaak ook eenzaam, kwetsbaar en hebben een groot minderwaardigheidsgevoel. Ze hebben zo weinig zelfwaarde dat elke opmerking/kritiek kan worden gezien als een persoonlijke aanval. Narcisten zijn uitermate goed in het geloven van hun eigen leugens, ze 'geloven' vaak dat ze zelf gelukkig zijn, maar voelen dit diep van binnen totaal niet. Dit maakt het natuurlijk nog steeds niet goed dat ze anderen en vooral kinderen zoveel lijden aan doen.
Hierbij een aantal tips om met een narcist om te gaan
Reminder: het maakt je niet zwak of slecht als je wegloopt, de narcist is degene die het bloed onder je nagels vandaan haalt je hebt al het recht ertoe.
Samenvatting
De term narcist wordt dus eigenlijk gebruikt voor mensen die een heel lage eigenwaarde hebben, zich erg eenzaam voelen en een grote leegte in zichzelf hebben. Narcisten zijn geen slechte mensen, maar ze doen slechte dingen. Doordat de narcist zoveel leegte moet compenseren, slepen ze anderen in hun ellende mee. Er is geen specifieke checklist/grens om een narcist te definiëren, iedereen heeft namelijk narcistische trekjes. Het gaat er om in welke mate en de consistentie waarin egoïstische gebeurtenissen plaatsvinden en de mate waarin deze anderen schaden.