Een emotioneel trauma, zorgt ervoor dat je na een voor jouw ingrijpende gebeurtenis, blijft hangen in gevoelens van angst, verdriet, woede en/of eenzaamheid. Voor een ieder verschilt dit weer, de een ziet een situatie als angstaanjagend of gevaarlijk, terwijl de ander er niks in ziet en er luchtig mee omgaat. Bij het woord trauma denken we vaak aan iets enorm heftigs dat gebeurt is, echter is dit meestal niet het geval. In deze blog leg ik je uit waarom dit zo is, hoe we trauma's kunnen herkennen en hoe we hier het beste mee om kunnen gaan.
De misvatting van (emotioneel) trauma
We denken vaak dat trauma's pas ontstaan als we seksueel misbruikt of fysiek mishandelt zijn, echter is dit een grote misvatting. We kunnen al een trauma ontwikkelen als er vroeger tegen ons is gezegd dat huilen slecht is of als we uitgelachen zijn om onze kledingstijl. We gaan dan denken: 'Ik ben slecht als ik huil' of 'Ik ben raar als ik moet huilen'. Hierdoor voelen we dat we delen van onszelf weg moeten cijferen, onze eigen identiteit en menselijkheid mag er dan niet zijn. Dit heeft een grote impact op ons volwassen leven, zeker als er veel meer eigenschappen van ons worden afgewezen of bestempeld als slecht.
Trauma doordringt onze hele cultuur: in hoe we in sociale relaties functioneren, in hoe we kinderen opvoeden en onderwijs geven, en in de populaire cultuur, economie en politiek. Als iemand geen sporen van trauma zou hebben, zou hij juist een buitenbeentje in onze samenleving zijn. - Gabor Maté in het boek: De mythe van normaal.
Trauma blijft voort bestaan als we er niet naar durven kijken, echter wordt het lastig om er naar te kijken als dit van alle kanten wordt afgewezen. Hierdoor versterkt ons trauma en de bijbehorende gevoelens, zoals eenzaamheid en angst. In een andere blog 'Waarom voel ik mij zo eenzaam' leg ik uit dat afwijzing door anderen en uiteindelijk ook door onszelf er voor zorgt dat ons gevoel van eenzaamheid en angst alsmaar sterker wordt. Ook heeft de maatschappij met hun vele taboes veel impact op ons als individu.
Trauma's herkennen
Veel voorkomende symptomen:
- Angsten, Sociale angst, Paniekaanvallen
- Nachtmerries, herbelevingen
- Gevoel machteloosheid en hulpeloosheid
- Gevoel er niet bij te horen, eenzaamheid
- Gevoel raar of gek te zijn
- Behoefte aan zekerheid en controle
- Depressies, somberheid
- Dissociatie (verstoring normaal psychisch functioneren)
- Eetstoornissen, Suikerverslaving, Middelengebruik
- Gevoelens van schaamte en zelfhaat
Trauma's kunnen we pas herkennen als we bewust worden van het hier en nu en onszelf. Om trauma's te helen moeten we eigenlijk continue bewust bezig zijn. Aangezien we in ons leven veel trauma's hebben opgebouwd, lijkt het soms alsof ze niet bestaan, omdat we er niet bewust mee bezig zijn. Echter wanneer we met een situatie worden geconfronteerd die lijkt op van ons trauma komt alles weer omhoog. Op zulk soort momenten is het belangrijk om dit bewust te gaan analyseren en het na afloop van de gebeurtenis niet gaan onderdrukken. Deze moment zijn namelijk juist heel belangrijk.
De oorspronkelijke Griekse betekenis van het woord 'trauma' is 'wond'. Of we het nu beseffen of niet, ons gedrag wordt voor een groot deel bepaald door onze verwonding of door hoe we ermee omgaan. Ook onze sociale gewoonten worden erdoor gevormd en ons wereldbeeld wordt erdoor bepaald. Het kan zelfs bepalen of we überhaupt in staat zijn om rationeel na te denken over dingen die voor ons leven heel belangrijk zijn. Gabor Maté in het boek: De mythe van normaal.
Analyseren kun je op verschillende manieren doen, je kunt gaan zitten en reflecteren op wat er gebeurt is of het juist opschrijven in een journal. Voor mij werkt het opschrijven het beste, je kunt het dan even van je afschrijven om zo meer overzicht te krijgen op jouw situatie. Stel vooral vragen aan jezelf: Wat voelde ik in deze situatie? Was ik bang, verdrietig of maakte het me juist boos? Waarom voelde ik dit? Of voelde ik juist niks en sloot ik mij volledig af? Kwamen er situaties of gedachten van vroeger omhoog? Hoorde ik bepaalde negatieve stemmen in mijn hoofd of kreeg ik een bepaald gevoel van onwaardigheid? Voelde ik bijvoorbeeld dat ik niet goed genoeg was of was ik bang dat ik raar overkwam?
Dit soort vragen kunnen je verder helpen om erachter te komen waarom deze gevoelens opkomen en wat de gedachtes daarbij zijn. Vaak ligt de oorzaak in onze opvoeding. Het zal dus wel even kunnen duren voordat je erachter komt waar je trauma vandaan komt en welke beperkende gedachten hier achter liggen, aangezien het al vanaf jongs af aan erin geslepen is. Geef echter niet op, hoe vaker je in een journal schrijft en er bewuster meer bezig bent, hoe eerder je jouw trauma's kan herkennen en gaan helen.
Omgaan met onze trauma's
Tip 1: Probeer niet langer jouw situatie te ontkennen.
Het is belangrijk om eerlijk te gaan kijken naar ons leven. Vaak ontkennen we veel aspecten van onszelf en zijn we niet eerlijk tegen onszelf. We praten bijvoorbeeld goed dat iemand ons naar beneden heeft gepraat of ons belachelijk heeft gemaakt. Hierdoor gaan we mee in de verhalen die anderen over ons vertellen, in plaats van dat we zelf eerlijk naar onszelf gaan kijken. Als we dit niet tot een stop roepen, zullen onze trauma's voor ons hele leven bij ons blijven en ons leven bepalen. Het is daarom belangrijk eerlijk en realistisch naar onszelf te gaan kijken. Als anderen over ons roddelen of een probleem met ons hebben en dit niet normaal uit kunnen praten, zegt dat iets over hun niet over ons. Het is heel belangrijk om dit in te zien, zodat we onszelf meer lief kunnen hebben en inzien dat we onszelf nooit hoeven te schamen.
Tip 2: Blijf bewust bezig met jouw trauma's.
Wat ik al eerder heb gezegd, probeer bewust te blijven van jouw trauma's. Dit kan door even stil te gaan zitten of in een journal op te schrijven. Het is belangrijk om de trauma's niet weg te willen hebben, maar ze juist met een vragende en open houding te benaderen. Wanneer je dit de eerste keren doet, zal dit erg onwennig en misschien zelfs raar aanvoelen, maar naarmate je dit vaker doet zul je zien dat dit juist oplucht. Trauma's willen namelijk net als emoties gehoord en gezien worden. Dit kan je doen door jezelf vragen te stellen en jouw focus te verleggen op lichaamsdelen waar je bijvoorbeeld veel spanning ervaart of andere emoties. Wil jij daadwerkelijk leren accepteren dan is het boek: 'Het leven liefhebben door acceptatie' zeker een aanrader. Dit boek heeft mij namelijk enorm geholpen om mijn eigen trauma's te verwerken.
Tip 3: Doorbreek gewoontes en relaties die jouw vasthouden in trauma.
Als we zelf veranderen, maar onze omgeving blijft even toxisch, kunnen we nooit volledig veranderen. Tuurlijk is het grotendeels aan onszelf om te veranderen, maar in een niet stimulerende omgeving is het bijna onmogelijk om echt te veranderen. Het zal bijvoorbeeld heel moeilijk zijn om eerlijk te zijn, als we worden uitgescholden of naar beneden worden gepraat als we een fout maken. Daarom is het belangrijk als mensen veel negatieve impact op ons hebben ze gedag te zeggen of in ieder geval het contact te verminderen. Ook gewoontes zijn belangrijk om te herzien, misschien ben je door een trauma zo bang geworden om je eigen mening te geven, dat je iedereen gaat pleasen. Deze angst zorgt weer voor het in stand houden van jouw trauma. Het is daarom belangrijk naar de gevoelens te gaan kijken die onder jouw gewoontes liggen, hoe meer we deze aanpakken, hoe groter de kans is vaarwel te kunnen zeggen tegen onze trauma's.